इतिहास व राज्यशास्त्र
Textbook solutions: प्रसारमाध्यमे आणि इतिहास
1.

दिलेल्या पर्यायांपैकी योग्य पर्याय निवडून विधाने पूर्ण करा.

1.

भारतातील पहिले इंग्रजी वर्तमानपत्र ______________ यांनी सुरू केले.

a.

जेम्स ऑगस्टस हिकी

b.

सर जॉन मार्शल

c.

ॲलन ह्यूम

d.

बाळशास्त्री जांभेकर

2.

दूरदर्शन हे ______________ माध्यम आहे.

a.

दृक्

b.

श्राव्य

c.

दृक्-श्राव्य

d.

स्पर्शात्मक

3.

पुढीलपैकी चुकीची जोडी ओळखून लिहा.

a.

प्रभाकर - आचार्य प्र. के. अत्रे

b.

दर्पण - बाळशास्त्री जांभेकर

c.

दीनबंधु - कृष्णराव भालेकर

d.

केसरी - बाळ गंगाधर टिळक

2.

टीपा लिहा.

1.

वर्तमानपत्रांचे स्वातंत्र्य संग्रामातील कार्य

2.

प्रसारमाध्यमांची आवश्यकता

3.

प्रसारमाध्यमांशी संबंधित व्यावसायिक क्षेत्रे

3.

पुढील विधाने सकारण स्पष्ट करा.

1.

प्रसारमाध्यमांद्वारे मिळणाऱ्या माहितीचे चिकित्सक आकलन करून घ्यावे लागते.

2.

वर्तमानपत्रांना इतिहास या विषयाची गरज पडते.

3.

सर्व प्रसारमाध्यमांत दूरदर्शन अतिशय लोकप्रिय माध्यम आहे.

4.

पुढील उताऱ्याचे वाचन करून खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा.

आकाशवाणी : आकाशवाणी स्वातंत्र्यपूर्व कालखंडात १९२४ मध्ये 'इंडियन ब्रॉडकास्टिंग कंपनी' (आयबीसी) या नावाने दर दिवशी कार्यक्रमांचे प्रसारण करणारे एक खासगी रेडिओ केंद्र सुरू झाले. नंतर ब्रिटिश सरकारने याच कंपनीचे 'इंडियन स्टेट ब्रॉडकास्टिंग सर्व्हिसेस' (आयएसबीएस) असे नामकरण केले. ८ जून १९३६ रोजी या कंपनीचे नामकरण 'ऑल इंडिया रेडिओ' (एआयआर) असे झाले.

भारत स्वतंत्र झाल्यावर AIR भारत सरकारच्या माहिती व प्रसारण खात्याचा एक भाग झाले. शासकीय कार्यक्रम व उपक्रमांची माहिती देणारे अधिकृत केंद्र असे याचे सुरुवातीला स्वरूप होते. ख्यातनाम कवी पंडित नरेंद्र शर्मा यांच्या सूचनेनुसार 'आकाशवाणी' हे नाव दिले गेले. आकाशवाणीतर्फे विविध मनोरंजनपर, प्रबोधनपर व साहित्यिक मूल्य असणारे कार्यक्रम सादर केले जातात. त्याचप्रमाणे शेतकरी, कामगार, युवक आणि स्त्रिया यांच्यासाठी विशेष कार्यक्रम प्रसारित केले जातात. 'विविधभारती' या लोकप्रिय रेडिओ सेवेद्वारे २४ भाषा आणि १४६ बोलीभाषांमध्ये कार्यक्रम सुरू झाले. अलीकडच्या काळात खासगी रेडिओ सेवा सुरू झाल्या आहेत. उदा., रेडिओ मिर्ची.

1.

आकाशवाणी कोणत्या खात्यांतर्गत येते ?

2.

IBC चे नामकरण काय झाले?

3.

विविधभारतीवरून किती भाषा व बोलीभाषांमध्ये कार्यक्रम सादर होतात ?

4.

आकाशवाणी हे नाव कसे पडले ?

5.

संकल्पनाचित्र तयार करा.


वर्तमानपत्रेआकाशवाणीदूरदर्शन
सुरुवात / पार्श्वभूमी


माहितीचे / कार्यक्रमांचे स्वरूप


कार्ये